AŞILAMA TEKNİĞİ
Bu dersimizde; aşılama nedir, aşılamanın nedenleri nelerdir,
nasıl aşı yapılır? gibi soruların cevaplarını öğreneceğiz. Bu
çok önemli konuyu dikkatlice takip etmeniz, ürününüzün artmasına
ve pazar değeri yüksek çeşit elde etmenize sebep olacaktır.
Aşılama Nedir?
Aşılama, iki bitki parçasını bir bitkiymiş gibi kaynaşacak ve
büyümelerine devam edecek şekilde birleştirme tekniğidir.
Yeni bitkinin üst kısmını meydana getirecek aşı kısmına kalem
veya tek göz ihtiva ederse aşı gözü, alt kısmını ve kökünü
meydana getiren kısmına anaç adı verilir.
Şekil 1. Aşı Malzemeleri
Neden Aşılama Yaparız?
Tür ve çeşidin ismine doğru fidan üretimi,
Başka ve kolay metodlarla çoğaltılamayan çeşitlerin ortadan
kalkmasına engel olmak,
Büyük ağaçların çeşitlerini değiştirmek,
Islah çalışmalarında belirli özellikleri için seçilen çöğürlerin
büyümelerini çabuklaştırmak,
Ağaçların zarar gören kısımlarının tamiri,
Virüs hastalıklarının incelenmesi için aşı yapılır.
Bazı anaçların özelliklerinden (Bodur anaçlar gibi) yararlanmak
için ancak üzerine iyi bir çeşit aşılayarak yararlanabiliriz.
Şekil 2. Yarma kalem aşısının yapılışı (a)
Şekil 3. Yarma kalem aşısının yapılışı (b).
Şekil 5. Yarma kalem aşısının yapılışı (d).
Kaç Çeşit Aşı Vardır?
1 . Göz aşıları,
2. Kalem aşıları.
Göz Aşısı Nedir?
Altında odun dokusu bulunan veya bulunmayan küçük bir kabuk
parçası ile bunun üzerindeki tek bir göz ile yapılan aşılara göz
aşısı denir. Sadece yongalı göz aşısı metodunda,kabuk parçasının
altında odun dokusu bulunur.
Göz Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Bitkinin kabuk verme zamanı kullanılacak göz aşısı metodunu
tayin eder. Zamanlara göre göz aşısı;
a) Sonbahar göz aşısı (durgun göz aşısı),
b) İlkbahar göz aşısı (erken sürgün göz aşısı), c) Haziran (geç
sürgün) aşısı.
Göz Aşısı Metotları Nelerdir?
T Aşısı (Kalkan Aşısı): 6 mm-2,5 cm çapındaki anaçlara büyüme
devresinde uygulanır. Topraktan 5-25 cm yükseklikte yapılır.
Anaç T şeklinde kesilir. Göz kalkan şeklinde odunlu veya odunsuz
olarak kesilir. Anaçta açılan T içerisine yerleştirilir. Hava
almayacak şekilde bağlanır. Macunlanmaya gerek yoktur. Aşı bağı
15 gün sonra kesilir.
Ters T Aşısı: Yağmurlu bölgelerde yağmur sularının açılan T
içerisine girmemesi ve enfeksiyon meydana gelmemesi için ters T
aşısı yapılır.
Yama Göz Aşısı: Dikdörtgen şeklinde bir kabuk parçasının anaçtan
kesilip çıkarılması ve bunun yerine üzerinde bir göz bulunan ve
çoğaltılacak çeşitten alınan aynı büyüklük ve şekildeki bir
kabuk parçasının anaç üzerine yerleştirilmesidir. Genellikle T
göz aşısının başarısız olduğu tür ve çeşitlerde uygulanır. Bu
aşıda başarılı olmak için gece ve gündüz ısı farkının az olduğu
dönemler seçilmelidir. Aşı çabuk yapılıp, çabuk bağlanmalıdır.
Şekil
6. Yama aşısı.
Şekil
7. Göz aşısı.
Flüt Göz Aşısı: Bu aşı esas olarak
yama göz aşısına benzer. Ondan farkı anaçtan çıkarılan
kabuk parçasının gövdeyi hemen tamamen kuşatacak şekilde
büyük alınmasıdır.
Yongalı Göz Aşısı: Bu aşı metodu ilkbaharda büyüme
başlamadan önce veya yaz aylarında su noksanlığı veya
başka bir sebeple büyümenin durduğu hallerde kabuğun
odundan kolayca ayrılamadığı zamanlarda yapılır. En
önemli nokta anaçta açılan T’ye yongalı gözün çok iyi
yerleştirilmesi ve çok iyi bağlanmasıdır.
Kalem Aşısı Nedir?
Taze kesilmiş anaçla taze kesilmiş kalemin kombiyum
bölgelerinin üstüne gelecek şekilde sıkıca temas
ettirilerek anaç ile kalem arasında bir bağlantı
kurulması ile yeni bir bitki meydana gelir. Bu tür
aşılara kalem aşısı adı verilir. Kalem aşıları
ilkbaharda yapılır.
Kalem Aşısı Metodları
Dilcikli aşı (Ingiliz aşısı)
Gaga aşısı
Çoban aşısı
Yarma aşı
Köprü aşı
Kenar aşı
Kakma aşı
Kemer aşısı
Dilcikli Aşı: 6 mm ile 1.2 cm çapında küçük anaçların
aşılanmasında kullanılır. Bu aşının yapılabilmesi için
anacın ve kalemin aynı kalınlıkta olması gerekmektedir.
Bu aşıda kalemde ve anaçta aksi yönlerde olmak üzere
2.5-6 cm uzunluğunda pürüzsüz bir kesim yapılır. Bu
kesitin üzerinden birer dilcik kesilir ve bundan sonra
anaç kalemin dilleri birbirinin içine sokulur,
macunlanır, sarılır ve bağlanır. Kenar Aşı (Yan
Aşı): Birçok çeşidi vardır. Esası kalemin kendinden
kalın anacın yan kısmına yerleştirilmesidir.
|
