FİDAN YETİŞTİRME
İyi bir meyve bahçesi tesis etmek
istiyorsak bahçemizi iyi, kaliteli fidanlarla kurmalıyız.
Memleketimizde her yıl yaklaşık 10 Milyon civarında meyve fidanı
üretilmektedir. Bunlardan 6.5 milyon civarındaki fidanı devlet
fidanlıkları, 3.5 milyon fidanı ise özel fidanlıklar
üretmektedir. Bu dersimizde fidanın nasıl üretildiğini ve
üretilirken yapılacak işlemleri sırasıyla göreceğiz. Başarılı
Fidanlık Yapmak İçin Aşağıdaki Şartlara Uymak Gerekir: 1.
Fidanlık, fidan talebi yüksek olan yani meyveciliğe uygun
yerlerde kurulmalı, 2. Yakıcı dondurucu ve kurutucu rüzgarlardan
korunmuş olmalı, 3. Yeterli ve uygun sulama suyu bulunmalı, 4.
Toprak hafif süzek ve istenilen asitlikte olmalı, 5. Arazinin
meyli ve drenajı uygun olmalı,6. Taban suyu olmamalı,7.
İlkbaharın geç ve sonbaharın erken donları, aşı ve sürgünleri
etkileyecek devrede olmamalı,8. Materyal temini için ulaşım
imkanı kolay olmalı, 9. İşçi kolay temin edilebilmelidir
Fidanlık
kurulacak yerin plânlanması yapılırken; işletme
binası, evler, yemekhane, yollar, gübrelik, makine
parkı, fidan
hendekleme
ve
satış
yeri
gibi
tesislerin
ihtiyaca
cevap verebilecek büyüklükte olmasına dikkat
edilmelidir.
Fidan Üretim Parselleri
Aşı kalemi damızlıkları,
Çelik damızlıkları,
Tohum damızlıkları, tohum tavaları,
Şaşırtma, aşı ve üretim parsellerinden
meydana gelir.
Fidanlık Toprağının İşlenmesi
Toprak önce 50-60 cm derinlikte
işlenir. İşleme için yaz mevsimi veya sonbahar
başlangıcı uygundur.
Fidanlık Verinin Gübrelenmesi
Bir fidan iki veya üç yıl aynı yeri
işgal edece§i için önce tabana çiftlik gübresi verilir.
Daha sonra çapadan önce potaslı, azotlu ve fosforlu
gübreler verilmelidir.
Fidanlıklarda Münavebe (Bitki
Nöbetleşmesi)
Fidan sökülen yere aynı cins fidandan
dikmek uygun de§ildir. Genel olarak yumuşak çekirdekli
(elma, armut gibi), sert çekirdekli (kayısı, kiraz,
şeftali), üzümsü meyveler aynı yere sırayla dikilebilir.
Daha sonrada tarla ziraatı özellikle ti§, bakla veya
çapa bitkisi ekmek fidanlara musallat olan hastalık ve
zararlıları da önler.
Anaçların Yetiştirilmesi
Modern meyvecilikte meyve fidanları ya
yabani tohumlarından elde edilen çöğürler veya
seçilmiş klon anaçlarının üzerine aşılanarak
yetiştirilirler.
Tohum Tavalarının Hazırlanması
Yabani tohumdan elde edilen
çöğürler 80 cm eninde ve 5 m boyunda hazırlanan tohum
tavalarında yetiştirilirler. Tohum tavaları
hazırlanırken:
-
Önce
yanmış çiftlik gübresi ile gübrelenir,
-
Bellenerek
gübrenin karıştırılması sağlanır,
-
Tırmıkla
düzeltilir.
-
Hazırlanan
tohum tavalarına tohumlar kendi kalınlıklarının iki katı
derinliğine sıravari ekilir.
Çöğürlerin Aşı Parseline
Aktarılması
Hendekleme yerlerinde sulanan çöğürler İlkbaharda aşı parsellerine
şaşırtılır. Aynı çeşitler aynı büyüklükteki ve
kalınlıkta olan çöğürler beraber dikilir. Böylelikle
parseldeki çöğürler aynı zamanda aşıya gelirler. Bu da
yetiştiricilik açısından kolaylık sağlar.
Çöğürlerin dikim aralıkları sıra üzeri
25-35 cm sıra arası 80-100 cm olmalıdır. Çöğürlere
dikimden sonra hemen can suyu verilir.
Çöğürler Aşı Parselinde Uygulanan
İşlemler
Dikimden sonra verilen can suyu kaymak
tabakası meydana getirir. Bunun için;
-
Çöğürler
aşıya gelene kadar çapalama işlemi,
-
Çöğürlerin faaliyetini yavaşlatacak
külleme, kırmızı örümcek, yaprak bitleri ve göz kurtları
ile mücadele işleri yapılmalıdır.
Çöğürler bölge şartlarına göre yaz
aylarında durgun T göz aşısı ile aşılanırlar.
Fidanlara Aşı Parselinde
Uygulanan
İşlemler
Aşılama döneminden sonra kışa
kadar sulama, gübreleme, mücadele gibi bakım işleri
yapılır.
Kış sonunda veya erken ilkbaharda
aşının hemen üzerinde ters istikamette meyilli olarak
çöğür kısmı kesilir. Fidanlıklarda sürgün faaliyeti
başlaması ile beraber aşı gözleri patlamaya ve sürmeye
başlar ayrıca çöğürlerin üzerinden de filizler çıkar. Bu
çöğürlerdeki filizler mutlaka zamanında koparılarak aşı
filizlerinin çabuk büyümesine yardımcı olunmalıdır.
Sonbaharda fidanlar yapraklarını dökünce sökülür, kök
tuvaletleri yapılır. Tür, çeşit ve boylarına göre ayrı
ayrı etiketlenip hendeklenirler. Nakledilecekleri zamanda kökleri açık kalmayacak şekilde
ambalajlanırlar. |
